آخرین مطالب
امکانات وب
می خواهید یک جلسه مطالعه را شـروع کنید، اما دست و دلتـان به کار نمی رود و شرایـط برای آغاز درس خـواندن جور نمی شود. مطـالعه را شروع کرده ایـد، اما بعد از گذشت زمانی، متوجه می شوید که اصلا در باغ نیستید و افکارتان در عالم دیگری سیر می کند!
به هنگام درس خواندن، سوژه های عجیبی از فوتبال گرفته تا خاطرات گذشته و نقشه های آینده، از گوشه و کنار ذهن بیرون آمده و شما را با خـود همـراه مـی کنند. در این شرایط، چه باید بکنید؟ چه موانعی برای تمرکز حواس وجود دارند؟ چگونه باید با افکار مزاحم مواجه شوید؟
عوامل متعددی می توانند مانع تمرکز حواس باشند. اگـر شرایط مکان مطالعه مناسب نباشـد، اگر زمـان مناسـبی را بـرای مطالعـه انتخـاب نکـرده باشـید واگـر مـطالعه را با هدفمندی و هـوشیاری شروع نکنید، به طور حتم تمرکز لازم ایجاد نخـواهد شـد. اهداف و انگیزه های شما هـم نقـش بسـزایی در تمرکـز حـواس دارند. داشتن انگیزه ی قوی و محکم می تواند به شما کمک کند تا بر تمام مسائل حاشیه ای غلبه کرده و با حوصـله و دقـت مطالعـه کنیـد. اضـطراب ناشـی از حجم کار و ترس از قبول نشدن در امتحانات نیز، می تواند عاملی برای کاهش تمرکز باشد. عدم علاقـه واقعی به درس و یادگیری هم عاملی بسیار مـهم درایــن زمینه است.
شاید مهـم تر از همه ی این عوامل، نقش و تاثیـر افکـار مزاحم و حاشیه ای است. در هر حال نکته ی مهـم ایـن اسـت کـه بتوانیـد موانـع تمرکـز حواس را تشخیص دهید.
بارها به اهمیت اهـداف و انگیزه ها اشاره کرده ایم. تاکید می کنیم که برای کسب نتیجه بهـتر در درس خواندن لازم اسـت انگیـزه هـای درونـی قـوی و شفاف داشته باشید و نکته ی مهم آن که، لازم است هر از چند گاهی این انگیـزه ها را مرور و بازبینی کنید.
شما ممکن است آن قدر خود را درگیـر افکـار مربـوط بـه درس وکلاس و تست و غیره سازید که انگیزه هایتان مورد غفلت و فراموشی قرارگیرند. با خود تصمیم بگیرید هفته ای یک بار، عهد و پیمان خود را بـا خودتـان تازه کنید و به خودتان قول بدهید که از هیچ کوششی برای موفقیت دریغ نخواهید کرد.
اگر چه اضطراب موضوعی نیست که در این مختصر بتـوان درباره ی آن بحث کرد، امـا حـداقل باید به این نکته اشاره کنیم که اضـطراب بـه خـودی خـود بـد نیست و از نظر روان شناسان، وجود میـزانی از اضطراب برای داشتن انگیزه لازم است. مشکل زمانی شروع می شود که شدت اضـطراب افــزایش یابـد.
اضـطراب زیاد، نه تنها کمکی به موفقیـت نمی کند، بلکه مانعی برای آن محسوب می شود. در فضا و شـرایط اضــطراب زا، مکـان تمرکـز حـواس نیـز از بـین مـی رود. بهترین راه مواجـهه با اضطراب، واقـع گرایی است. یعنی از خود انتظـاری متناسب با توانـایی تان داشته باشید.
اگر توقع شما از خودتان منطقی نباشد، آن گـاه ناچار خواهید بود برای کسب موفقیت عجله کنید. عجله و دستپاچگی، اضطراب شما را افزایش داده و موجب میشود بیشتر عجله کنیـد و ایـن چرخـه، بارهـا و بارها تکرار خواهد شد. به طور حتم، قبول دارید که تمرکز حواس با اضطراب رابطه ی عکس دارند، پس برای افزایش تمرکز حواس، باید بتوانید اضطراب خود را کنترل کـرده و کـاهش دهید. اگر نمی توانید اضطراب خود را کنترل کنید به مشاور یا روانپزشک مراجعه نمایید.
همان گونه که عواملی می توانند موجب تضعیف روانی دانش آموزان شوند، در مقابل می توانید برای تقویت روانی خود نیز راه ها و روش هایی را بیابیـد. روحیـه تسلط و جسارت را در خود تقویت کنید. امیـدوار و با اراده باشید. سعی کنید تا حد امکان ضعف هـای پایـه ای را در دروس جبـران نماییـد. رفـع اشـکال هـای درسی را به طور جدی و پیگیر دنبال کنید. خودتان را برای مـوفقیت های هر چند کوچـک، مـورد تشویق قرار دهید، بر توانـایی هـای خودتـان تمرکـز داشـته باشید.
این نوع شـارژهای روحیه ای، برای همه ضرورت دارد. به جای این که پدر و مادر و یا دیگران، شما را با حـرف ها و یا جوایـز و هـدایا و تهیه ی امکانـات تقویـت کنند، خودتان برای تقویت روانی اقدام کنید، چرا که در این صورت انگیـزه های درونی تان هم افزایش یافته و این خود، منجر به افزایش تمرکـز حـواس خواهـد شد.
دومـین موانع تمرکز حواس، افکارمـزاحم نقش مهم تری دارد. این افـکار به دلیل تاثیر ناخـودآگـاهی که دارند، مشـکلات بیشتری ایجاد می کنند. دانش آمـوزان بسیاری این مشکل را دارند که در حین مطالعـه، کنترل مسیر ذهن را از دست داده و با گذشت دقایقی از مطالعه، متوجه می شوند کـه ذهـن آن هـا بـه صـورت ناخودآگاه در مسیر و یا مسیرهای دیگری وارد شده است.
با افکار مزاحم چه می توان کرد؟
نه سرکوب کردن افکار مزاحم و نه تلاش برای فرار از آنهـا، راه هــای خوبی برای مواجهه نیستند. اگر این افـکار را بیرون کنید از پنجره باز خواهنـد گشت. بهترین کار این است که افکار مزاحم را شنـاسایی کنید. شناسـایی افکــار مزاحم، شما را برای تسلـط و غلبه بر آنها یاری می دهد. چگونه این کار ممکن است؟
برای شناسایی افکار مزاحم باید ذهـن خود را در مسیر این افـکار قـرار دهید. اگر به هنـگام یک فعالیت ذهنی اصلی مانند درس خـواندن، جرقه ی سـوژه هـای دیگری هم زده شد، سعی کنید به صورت خودآگاه، هر سـوژه را دنبال نماییـد. یعنی به صـورت عملی سعی کنید به جای راندن افکار مزاحم، آنها را بشــناسید. یک کار بسیار خود آن است که این سوژه ها -هرنوع، اعـم از بد و خود را بنویسید. حتی اگر بتوانیـد هـر سـوژه را بـا جزئیـات بنویسـید، اســتفاده بیشـتر و بهتری خواهـد داشت.
فقـط کافی است یک هفته به طور جدی و مسـتمر به این توصیه عمـل کنید. بعـد ازیک هفتــه، لیسـتی مختصـر یـا مفصـل ازافکارتـان خواهید داشت. این کار حتی اگر وقت گیر هم باشد، ارزش دارد، چرا که به شما کمک خواهد کرد راه درس خواندن را راحت تر کنید. افکـار مـزاحم وحاشـیه ای ذهن خود را شناسایی کنید.
برای غلبه بر افکار مزاحم به تناسب موضوع افکار، راه های مختلفی وجود دارد. بعد از شناسایی افـکار مزاحم، بایـد ببینیـد کـه هرکـدام از آنهـا بـرای شـما چـه اولـویتی دارند. بعضی ازاین افکار، خیلی ساده وپی پا افـتاده هستند و به راحتی می توان با آنها کنـار آمد. به طورکلی برای غلبه برافکـارمزاحم، ایـن مسـیر را توصیه میکنیم:
الف: درمورد بعضی از موضوعات می توانید زمان های مشنصی را برای فکرکردن به آن ها اختصاص دهید. قسمت های کوچکی از وقــت خـود را بـرای کلنجـار رفتن با افکار مزاحم کنارگذاشته و هر وقت هنگام درس خواندن سر و کله ی سوژه هـای مـزاحم درذهنتـان پیدا شـد، فکرکـردن بـه ایـن سـوژه را بـه زمـان در نظرگرفته شده حواله دهید.
ب: اگر باز نتوانستید با افکار مزاحم کنار بیایید برخورد تحکم آمیز با خود بکنید. یعنی به خود دستور بدهید که الان و این لحظه زمـان مناسـبی نیسـت و بایـد در زمان خود به سوژه های مورد نظر بیاندیشید. این روش را باید تمرین کنید تا دستورهای تحکم آمیزی که به خودتان می دهید اثـر داشته باشند.
ج: درمورد بعضی ازسوژه هایی که خیلی محرمانه نیستند می توانید با پدر ومـادر یا افراد قابل اعتماد دیگر صحبت کنید. این می توانـد بـه آرامـش شما کمـک کند.
د: بعضی ازسوژه ها ممکن است خیلی جدی تر باشند، دراین جا نیز است استفاده از خدمات مشاوره ای را توصیه میکنیم.
یک راه ایجاد تمرکز و غلبه بر افکار مزاحم، آن است که این جا فکر کنید. باید با تمرین خود را عـادت دهیدکه به هنگام مطالعه، همه چیز را کنار بگذارید. مثال خود را درگیر مسائل حاشیه ای نکنید. اگر قبل ازمطالعه با کسی صحبت می کردید، تلویزیون می دیدید یا به کاری مشغول بودید، وقتی زمان مطالعه فرا رسید، به خودتان وعـده ندهید که حال اگر مطالعه به موقع هم شروع نکردید، اشـکالی ندارد و بعـدا زمان از دست رفته را جبران خواهید کرد.
مهم ترین نتیجه ی تفکر اینجا- اکنون، این است که فرصت های موجود را به امید استفاده بهتر از زمان باقیمانده ی آینده ازدست ندهید. این موضوع، درسی برای زندگی هم محسوب می شود. باید یاد بگـیریم هرکاری را در زمان خود و با حوصله و تمـرکز انـجام دهیم و موقع انجام یک فعالیت، خود را با سوژه های دیگر، درگیر نسازیم. موقع درس خواندن، فقط درس بخوانیم، مـوقع غذاخوردن، فقط غذا بنخوریم و موقع عبادت، فقـط عبادت کنیم.
اگر به فعالیت هایی که برای درس خواندن انجام می دهید، به عنوان یک اجبار نگاه کنید،کمتر از تلاش خود بهره خواهید گرفت. روحیه ی منفی، درتقویت محرک های مزاحم وحاشیه ای، نقش زیادی دارد. یادگیری یک لذت است، لذتی که بیشتر ما، آن را فراموش کرده ایم. اگرکسی لذت یادگیری را چشـیده باشد هم بهتر یاد می گیرد و هم شوق برای یادگیری فزونی می یابد. درس خواندن می تواند هم یک اجبار و هم یک لذت باشد، اما به طور حتم، اگر جنبه ی لذت بخش بودن آن بیشتر باشد،کارها بهتر پی خواهد رفت و این خود در ایجاد روحیه ی مثبت و گاه محرک های مزاحم، بسیار تاثیر خواهد بود.
بالاخره زمانی که برای درس خواندن و یک سال تحصـیلی صـرف می کنید تمام خواهـد شد. این دست شماست که کدام جهـت را برای درس خوانـدن انخاب کنید. با داشتن شوق یادگیری، از زمان و فرصت ها استفاده ی بهتری خواهید کرد.
1 -برای یافتن راه های ایجاد و افزایش تمرکز حواس، ابتدا باید بتوانید مانع تمرکز را تشنیص دهید.
2 -مرور مستمر اهداف و انگیزه ها، شما را در افزایش تمرکز حواس یاری خواهد داد.
3 -اگر می خواهید تمرکز حواس داشته باشید، اضطراب خود را کنترل کنید.
4 -برای تقویت روانی خودتان، همیشه راه ها و روش هایی داشته باشید و منتظر تایید و تشویق دیگران نمانید.
5 -سعی کنید با روش های ممکن تکلیف هر یک از سوژه هایی که افکار مزاحم تلقی می شوند را روشن کنید.
7 -شوق یادگیری را در خود تحریک و تقویت کنید تا عطش شما برای درس خواندن و یادگیری بیشتر شود.
نام گردآورنده : محمد امین محسنی آستانی 
برچسب : نویسنده : sampad1383 بازدید : 96